Tại sao xây dựng thói quen tốt lại khó đến thế?

James Clear được biết đến như một chuyên gia về tâm lý hành vi, khoa học về thói quen, và các phương pháp nhằm cải thiện năng lực bản thân. Gần đây, ông đã viết trên blog của mình một bài viết mang tên: Why is it so hard to stick to good habits ? (Tạm dịch: Tại sao xây dựng thói quen tốt lại khó đến thế ?)Dưới đây là toàn bộ bản lược dịch về bài viết này:
 
Gần đây tôi tự mình đã đặt ra những câu hỏi như:
 
Vì sao hình thành một thói quen mới lại khó đến thế? Điều gì đã ngăn ta thay đổi? Vì sao ta có quyết tâm thay đổi lối sống của mình nhưng cuối cùng lại chẳng đạt được tí kết quả nào? Và quan trọng hơn hết, ta có thể làm gì để khắc phục những việc này?
 
Và tôi cho rằng đây chính là nguyên do chính:
 
Mục tiêu cuộc đời khác với thói quen hàng ngày
 
Có những mục tiêu vĩ đại cho cuộc đời là điều tuyệt vời và bạn nên tự hào khi có chúng. Tuy nhiên, có thể rằng những mục tiêu đó được đề ra chỉ để bạn không phải nghĩ đến điều mà bạn thật sự lo lắng – thay đổi các thói quen hàng ngày, cũng chính là thay đổi cách bạn nhìn nhận về bản thân mình.” – Seth Godin
 
Phần lớn mọi người đều có một cảm nhận mơ hồ về những thứ bản thân muốn đạt được trong cuộc sống: muốn cơ thể đẹp hơn, sức khỏe tốt hơn, được sự kính nể từ các đồng nghiệp và một điều rất quan trọng: quan hệ tốt hơn với gia đình, bạn bè và người yêu.
 
Đây là một điều tốt. Biết mình muốn gì và có mục tiêu sẽ giúp bạn xác định mục tiêu và phương hướng tốt hơn. Tuy nhiên, có một thứ cản trở giấc mơ của bạn trở thành hiện thực: khát khao quá lớn khiến bạn ôm đồm quá nhiều thứ một lúc và trở nên quá sức và mệt mỏi.
 
Giờ thì bạn hiểu rõ tôi đang nói đến điều gì rồi phải không nào ?
 
Bạn ngời ngời cảm hứng sau khi xem chương trình TV “The biggest loser” (một chương trình thi giảm cân tại Mỹ, trong đó người vô địch mùa 2015 giảm được 75kg sau 18 tuần thi-Gyps) và đi thẳng đến phòng tập, vắt kiệt sức mình tại đó và rồi không quay lại phòng tập nữa.
 
Bạn có động lực để viết một cuốn truyện và dành nguyên ngày cuối tuần để viết nó nhưng rồi cuối cùng quay lại làm việc vào ngày thứ hai và không bao giờ hoàn thành tác phẩm của mình.
 
Bạn thích câu chuyện bạn mình phượt đến một đất nước hoàn toàn mới lạ. Vì thế bạn bắt đầu lên kế hoạch cho chuyến đi du lịch vòng quanh thế giới của mình nhưng rồi lại cảm thấy mọi thứ quá phức tạp và có nhiều thứ để chuẩn bị. Cuối cùng bạn cảm thấy choáng ngợp và quyết định từ bỏ.
 
Chúng ta thường rất dễ bị đam mê và cảm hứng của chính mình đẩy chúng ta vào trạng thái hưng phấn. Ta cố gắng làm hết mọi thứ cùng một lúc thay vì chia nhỏ nó ra và hoàn thành từng chút một.
 
Một điều hiển nhiên rằng cảm giác giảm 15 kg trong vòng 3 tháng sẽ rất tuyệt. Tuy nhiên sự thật là giấc mơ mà bạn mong muốn sẽ rất khác với những gì bạn cần làm để giúp bạn đạt được giấc mơ ấy.
 
Xây dựng thói quen: Mục tiêu lớn, khởi đầu nhỏ
 
Vậy làm thế nào để chúng ta cân bằng giữa đạt được các mục tiêu cuộc sống và xây dựng những thói quen nhỏ bền vững? Bí quyết mà tôi rút ra chính là : Thói quen tốt: Mục tiêu lớn, khởi đầu nhỏ.
 
Nếu bạn thực sự muốn thay đổi – nói một cách khác, bạn muốn hoàn thiện mình – thì bạn cần phải khởi đầu chậm rãi thôi. Hãy nghĩ về những thói quen nhỏ trong cuộc sống hàng ngày của bạn, dù tốt hay xấu: Đánh răng, thắt dây an toàn, cắn móng tay … Những hành động này nhỏ đến nỗi dường như bạn gần như không quan tâm tới nó. Bạn chỉ đơn giản làm nó một cách tự nhiên. Và rồi chúng trở thành thói quen thường ngày của bạn tự lúc nào không hay.
 
Bạn đã từng nghĩ đến điều này chưa: thay vì đặt những mục tiêu cuộc sống của mình thật cao, những mục tiêu mà bạn chỉ có thể đạt được khi bạn có thể toàn tâm toàn ý thực hiện, bạn sẽ thực hiện những điều nhỏ bé, lặp lại hàng ngày đến khi bạn đạt được thành công.
 
Cách tốt nhất để tạo một thói quen mới là bắt đầu từ những thay đổi nhỏ để não chúng ta thích nghi dần.
 
Hãy tưởng tượng bạn giảm 25kg mà không cần phụ thuộc vào cách giảm cân hay động lực từ một người khác mà chỉ phụ thuộc vào việc duy trì những thói quen nhỏ hàng ngày. Những thói quen như là đi bộ 20 phút mỗi ngày, uống 8 ly nước lọc hàng ngày, chỉ ăn 2 bữa 1 ngày thay vì 3 bữa. Quá tuyệt đúng không nào!
 
BJ Frogg – một giáo sư ở Stanford và cũng là người nghĩ ra chương trìng kỹ năng mềm Tiny Habits có nói:
 
“Nếu bạn gieo hạt giống đúng chỗ, nó sẽ phát triển một cách mạnh mẽ mà không cần bón phân thêm.
 
Tôi nghĩ đây là một cách nói ẩn dụ rất hay cho việc hình thành thói quen hàng ngày của mỗi chúng ta.
 
“Hạt giống” chính là những thói quen nhỏ mà bạn chọn. “Đúng chỗ” chính là cách bạn duy trì thói quen ấy. Còn “phân bón” chính là việc duy trì động lực, điều mà tôi nghĩ la không hề liên quan đến việc hình thành thói quen. Trên thực tế, việc tập trung vào động lực để tạo thói quen là hoàn toàn sai lầm.
 
Cụ thể hơn, nếu bạn bắt đầu một thói quen nhỏ phù hợp và duy trì nó tốt thì bạn sẽ không cần thúc đẩy chính mình để thực hiện những điều ấy. Nó sẽ diễn ra một cách rất tự nhiên như là một hạt giống được trồng đúng nơi".
 
Có thể nói, cách tiếp cận mới này tương tự như vẫy vùng thỏa thích ở vùng nước nông, rồi chậm rãi đi vào vùng nước sâu hơn cho tới chỗ bạn có thể bơi mà không cần động lực.
 
Hãy coi việc thực hiện thói quen là thay đổi lối sống, cuối cùng cuộc sống của bạn sẽ thay đổi
 
Hãy xem những ví dụ sau đây:
 
- Giảm 50 pounds là thay đổi cuộc sống, trong khi uống 8 ly nước lọc mỗi ngày là thay đổi lối sống.
 
- Xuất bản cuốn sách đầu tay của bạn là thay đổi cuộc sống trong khi gửi email cho các tòa soạn mỗi ngày là thay đổi lối sống.
 
- Tham gia cuộc thi marathon là thay đổi cuộc sống còn chạy bộ 3 ngày mỗi tuần là thay đổi lối sống.
 
- Kiếm 20.000$ mỗi năm là thay đổi cuộc sống còn làm thêm tự do 5 giờ mỗi ngày là thay đổi lối sống.
 
- Squat với 50kg tạ là thay đổi cuộc sống còn squat 3 ngày 1 tuần là lối sống mới.
 
Các bạn thấy không ? Lối sống là những hành vi bạn thường làm, trong khi cuộc sống phản ảnh kết quả cuối cùng những hành vi đó. Lối sống của bạn hoàn toàn có thể thay đổi bằng cách tạo ra các thói quen mới. Cứ thực hiện nó bền bì, cuộc sống của bạn hẳn sẽ thay đổi.
 
Hãy nhớ rằng mong muốn thay đổi cuộc sống tuy là rất tối. Thế những chính những thói quen hàng ngày – những hành động nhỏ lặp đi lặp lại – mới chính là điều sẽ khiến giấc mơ của bạn thành hiện thực.